موسسه فرهنگی تمهید قم

شناسه سوره شرح (انشراح) (مکی 12) در ویراست جدید جلد اول تفسیر هگام با وحی

این سوره به‎دلیل تعابیر آیه‎ی آغازین آن، «الشرح»، «ألم نشرح»، و «انشراح» نام‌گذاری شده است. سوره‎ی انشراح به‎نظر بیش‎تر دانشمندان تفسیر و علوم قرآنی، مکی است؛ هرچند برخی، تعدادی از آیات یا تمام آیات آن را موافق با سوره‌های مدنی می‎شمارند.^[1] اما چنان‌که صاحب تفسیر نمونه نگاشته‎، پیوند نزدیک محتواى دو سوره‎ی «ضحی و شرح» چیزى نیست که شک و تردیدپذیر باشد.^[2]

این سوره، موافق همه‎ی روایات موجود در روایات مسند، غیرمسند، و جداول ترکیبی دانشمندان برای شناسایی ترتیب نزول سوره‎ها، دوازدهمین سوره‎ی نازل‎شده، پس از سوره‎ی ضحی و پیش از سوره‎ی عصر واقع شده است. دراین‎میان، تنها ابن‌ندیم سوره‎ی شرح را در ردیف نهم، پس از سوره‎ی اعلی قرار داده، اما ضعف این ادعا در مقدمه‎ی سوره‎ی لیل گذشت.

سوره‎ی شرح در ترتیب مصحف رسمی با هشت آیه، در جزء سی‌ام قرآن، ردیف نود و چهارم پس از سوره‎ی ضحی و پیش از سوره‎ی تین قرار دارد.

مقصود سوره

ترغیب پیامبر9 به ریاضت و مجاهدت مستمر، به‎منظور تحقق پی‎در‎پی آسانی‎ها.