با سلام

به اطلاع علاقه مندان تفسیر تنزیلی می رساند، به حمدالله با اتمام نگارش سوره کهف از جلد هشتم تفسیر همگام با وحی، نگارش این مجلد به اتمام رسید ووارد مراحل بعدی شد.

این مسیر و استاد محترم را از دعای خیرتان محروم نفرمایید

نکته ای که در ویراست جدید جلد دوم به زودی خواهید خواند:

با قلم استاد بهجتپور در پاسخ به این سوال همراه خواهیم شد:

نکته : اشاره به اسامی قرآن تاکنون

پس از آنکه خداوند در سوره قدر، نزول قرآن را به شکل ضمیراز جانب خود و در شب قدر شمرد: «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فىِ لَیْلَةِ الْقَدْر» (قدر/1) در این آیه، قرآن را  مجید خوانده و آن را  موجود در لوح محفوظ شمرد تا پس از اثبات نزول آن از جانب خود در شب قدر، بر مجد و عظمت و نیز حفظ و مصونیت آن اشاره کرده باشد.

بررسی ها نشان می دهد که در سیر نزول قران این اولین باری است که از کلام نازل شده بر پیامبر اکرم 9 با تعبیر «قرآن» یاد می شود. البته گذشت که این واژه اولین بار در سوره مزمل (نزول 3) واژه «القرآن» به کار رفته که در اطلاق اصطلاحی آن اختلاف است.

برای کلام الهی از نامهای گوناگونی استفاده شده است؛ بررسی ها نشان می دهد که قرآن ابتدا ذکر معرفی شد: « وَ ما هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ لِلْعالَمینَ » قلم 2/ 52 بعد ازسوره مزمل ، در چهارمین سوره یعنی سوره مدثر از کلام الهی با وصف «تذکره» یاد شده و می فرماید قرآن پندی است که تأثیر آن بر مخاطب بستگی به خواست و اراده او دارد: «کَلَّا إِنَّهُ تَذْکِرَةٌ فَمَن شَاءَ ذَکَرَهُ» (مدثر/54-55)

در سوره تکویر هفتمین سوره نازل شده نیز این این کلام با تعبیر «قول جبرئیل امین» مورد توجه قرارداده شد: «إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ کَرِیمٍ » (تکویر/19-25)

در سوره اعلی هشتمین سوره نیز پیامبر را از فراموشی آیاتی که بر ایشان خوانده می شود تبرئه کرده و می رساند ایشان قرآن را بدون هیچ کم و کاستی بر مردم خواهد خواند: «سَنُقْرِئُکَ فَلَا تَنسى» (اعلی/6) در این آیه روشن می شود که این کلام نازل شده از جنس اقراء و خواندنی است که پیامبر بر مردم می خواند.

در بیست و سومین سوره یعنی سوره نجم

با توجه به غرض و محتوای سوره قاف، در ذیل آیات

أَلْقِیَا فىِ جَهَنَّمَ کلُ‏َّ کَفَّارٍ عَنِیدٍ(24)
مَّنَّاعٍ لِّلْخَیرِْ مُعْتَدٍ مُّرِیبٍ(25)
الَّذِى جَعَلَ مَعَ اللَّهِ إِلَاهًا ءَاخَرَ فَأَلْقِیَاهُ فىِ الْعَذَابِ الشَّدِیدِ(26)

می توان نکته ای را برداشت کرد که شاید در این روزها خوب است برخی ها که واقعا دارند آخرت خودشان را بخاطر شک و تردیدی که در دل مردم می اندازند و در جبهه حق تزلزل ایجاد می کنند، به این هشدار توجه کرده و از راه خطایی که می روند، برگردند.

در جلد دوم تفسیر همگام با وحی در ویراست جدید که به زودی ارائه خواهد شد، در ترجمه تفسیری این آیات و نکات پس از تفسیر این آیات می خوانیم.

مراد آیات:
به دنبال گزارش فرشته، خدای متعال دستور جهنمی ‌شدن این کافر و همه‌ی کافرانی را که نظیر او هستند، به آن دو فرشته‌ی «سائق» و «شهید» می‎دهد: بیندازید در جهنم هر شخصی را که بسیار ناسپاس و یا بسیار کافر است و با حق به شدت ستیزگر است؛ شدیداً مانع خیر می‌شود؛ تجاوزگری به مرزهای معقول و مشروع دارد. گرفتار شک و بدبینی ‌است یا دیگران را در موضوع رسالت پیامبر اکرم و حیات دوباره جسم انسان ها به شک و تردید می‎اندازد. آن که برای خدا، شریک در الوهیت قرار می‎دهد، پس این شخص مشرک را در عذاب شدید بیندازید .

نکته ها:

1. امکان دارد بین این صفات شش‌گانه ارتباطی باشد؛
به این معنی که فردی که مبالغه‌ی در کفر و انکار حقایق کرده باشد، از مرحله‎ی انکار فراتر رفته و به دشمنی با آن می‎پردازد.
همین دشمنی موجب می‎گردد که به جلوگیری از انجام خیر دست بزند؛ زیرا دشمنی با حق و فرورفتن در باطل نه تنها مانع انسان از انجام خیر است، بلکه نسبت به کفری که دارد، موجب منع دیگران از خیر می‎گردد.
ممانعت از خیر در مرحله‌ی دیگر، انسان را به تجاوز به حق و

#نکته_روش_شناختی
#سوره ق
#قاف
#همگام_با_وحی

شیوه ‎ای که قرآن در مورد گذر کردن از چالش میان کفار و پیامبر اکرم در موضوع رسالت و زندگی دوباره در سوره قاف مطرح کرده، عبارت است از:

الف) توضیح موضع کافران و تعجب آنان در مورد ارسال هشدار دهنده‎ای از میان ایشان و تعجب از حیات دوباره (آیات 2 ـ 4).
ب) بیان ریشه‌ی اصلی چنین موضعی و پاسخ آن (آیات 5 ـ 11).
ج) یادآوری اقوامی که به دنبال تکذیب رسولان، طعم هلاکت را چشیدند (آیات 12 ـ 14).
د) توضیح امکان حیات دوباره، با استفهام انکاری از آنان. به این صورت که اگر در آفرینش نخستین درمانده شده بودیم، جا داشت تا در حیات دوباره‌ی انسان‎ها، احتمال درماندگی ما باشد (آیه 15).
هـ) بیان اطلاع از وسوسه‎هایی که در جان انسان‎ها می‎شود و این‎که مواضع آنان، همگی ثبت می‎شود (آیات 16 ـ 18).
و) بیان این معنی که روزی بر اساس همین رفتار داوری خواهند شد و باید

به اطلاع می رساند استاد بهجت پور مقاله جدیدی با عنوان
"تشریح اهداف قران همگام با دو قطبی سازی اعتقادی جامعه و پاسخ به تهاجم فرهنگی" را به اتمام رساندند.

پژوهش مذکور که به سبک تفسیری تنزیلی صورت بسته است، در ادامه مباحث ایشان در بحث از اهداف قرآن است؛

به اعتقاد ایشان، پروردگار متعال در قرآن، 29 هدف برای قرآن شماره فرموده است. این اهداف با توجه به مخاطبان و دوره های دعوت اسلامی متنوع و تکرار شده اند. بررسی تنوع و توزیع این اهداف و هماهنگی میان اهداف و دوره های رشد دعوت اسلامی، پرده از بسیاری از حکمت های نزول آیات اهداف و به خصوص نقش های تربیتی قرآن برمی دارد.
مطالعه ایشان در سیر تنزیلی به دنبال اهداف قرآن، از جنبه مدیریت تحول و تربیت فردی و اجتماعی، پژوهشگران را در شناخت روش‎ های آغاز شکل‎ گیری پدیده تحول وگسترش آن در اجتماع مساعدت می‎کند.

ایشان در مقاله ای دیگر که در فصلنامه فلسفه دین به زودی به چاپ می رسد، به بررسی اهداف قرآن در مرحله اول تحول یعنی سوره های علق تا حجر (مکی 1 تا 54) پرداخته بودند و در این مقاله جدید، نتائج تحولی و تربیتی توزیع آیات اهداف قرآن در دورة علنی شدن مسلمانان و دو قطبی‎ سازی رسمی جامعه جاهلی مکی از مومنان، را به بررسی نشسته اند. 

103. سورۀ نور

شناسة سوره

این سوره در میان مفسران و دانشمندان علوم قرآن فقط به "نور" نامیده شده است. وجه نام­گذاری به سبب به‌کاررفتن این لفظ درآیۀ سی و پنجم سوره است.

این سوره به نظر غالب مفسران و اندیشمندان علوم قرآن مدنی است. برخی بدون هیچ وجه قابل توجهی آیۀ 55 و 58 این سوره را مکی دانسته­اند.[1] سیاق و مفاد این آیات با فضای مدینه و مخاطبان مؤمن سوره تناسب روشنی دارد.

این سوره صد و سومین سوره‌ای است که بعد از سورة نصر و قبل از سورۀ حج بر پیامبر اکرم9 نازل شده است. سورۀ نور با 64 آیه در ترتیب مصحف رسمی در جزء هیجدهم قرآن، در ردیف بیست و چهارم بعد از سورۀ مؤمنون و قبل از سورۀ فرقان قرار دارد.

مقصود سوره

نفوذ برخی از احکام فردی، خانوادگی و اجتماعی مرتبط با عفاف جنسی در قلب مؤمنان با تقویت خوف از خدای متعال. 

محتوای سوره

سوره به پنج بخش به ترتیب زیر تقسیم می­شود:

1. آیۀ 1: هدف سوره؛ انزال آیاتی روشنگر برای تذکر

بخش اول، مقصود از نزول سوره را متذکر می­شود.

2. آیات 2- 20: احکامی دربارۀ زنا

مرحلۀ اول بیان مجازات شدید زن و مرد زناکار و شرط سنگین اثبات قضایی آن، برای غیر مرد و همسرش، "چهار شاهد" و در مورد مرد و همسرش، اجرای "لعان" است، حتی اگر شخصی، دیگرى را متهم کرد ولی نتوانست ادعاى خود را در محکمۀ قضاوت اسلامى به ثبوت برساند خود مجازات شدید (چهار پنجم حد زنا) خواهد داشت، تا کسى تصور نکند مى‌تواند با متهم ساختن دیگران به سادگى آن‌ها را به مجازات اسلامى بکشاند، بلکه به عکس، خود گرفتار مجازات خواهد شد. به همین مناسبت حدیث معروف "افک" و تهمتى که به یکى از همسران پیامبر9زدند مطرح، و به شدت این مسئله را پی می‌گیرد، تا کاملا روشن شود شایعه ساختن برای افراد پاک چه مجازات سختی دارد و چه گناه سنگینی است.

3. آیات 21-33: احکام پیش­گیرانه از انحرافات جنسی

در این بخش به

به اطلاع برسانم به حمد الله در سه شنبه گذشته سرکار خانم رضایی از پایان نامه سطح سه خود در مدرسه علمیه معصومیه قم دفاع نمودند.

عنوان پایان نامه ایشان 

راه­های نهادینه­ سازی باور به رزاقیت الهی در قرآن (با توجه به سیر تنزیلی)

 استاد راهنما: استاد عبدالکریم بهجت پور

ضمن تبریک به ایشان و آرزوی موفقیت های روز افزون برای ایشان و دیگر دوستان پژوهشگر تنزیلی ، چکیده پایان نامه ایشان تقدیم می گردد.

ان شاء الله به زودی شاهد باشیم تا نتایج تحقیق ایشان در یکی دو مقاله علمی پژوهشی به جامعه علمی ارائه گردد و با تکمیل نظرات داوران این پایان نامه را تبدیل به کتاب کرده تا جامعه مومنان به قرآن از آن بهره ببرند. 

چکیده:

قرآن کتابی جهان شمول و برای همه زمان­ها و مکان­ها است. خدای متعال گروه­های مختلف انسان­ها را مورد خطاب قرار داده است و حداقل با دو گروه از مخاطبان سخن گفته است. گروه اول مکیان و مدنیان معاصر نزول بوده اند که خطاب­های مستقیم قرآن متوجه آن­ها و تغییر و تحولشان، هدف اولیه نزول کلام خداوند بوده است. گروه دوم مردمی که پس از آن­ها آمده ­اند و نقش­هایی مانند گروه اول بازی کرده ­اند و احکام الهی شامل آنان می­شود. ترتیب نازل ­شده اثربخشی فراوانی بر مخاطبان اول ساکن در مکه و مدینه داشته است. چرا که نزول هر بخش از آیات متناسب با شرایط، وضعیت، نیاز و مواضع مثبت و منفی آن­ها بوده است. در زمان پس از نزول با توجه به قاعده جری و تطبیق می­توان خطابات و آموزه­ های قرآن را به تمام زمانه ­ها تسری داد.

 انسان­ها فطرتی پاک و ویژگی­های مشترک دارند، که جدای از خصوصیات مردم معاصر نزول، در نظر گرفته می­شوند و مورد خطاب کلام خداوند و هدایت الهی قرار می­گیرند. این پژوهش بر اساس سبک ترتیب نزول انجام شده است.  برپایه نظریه پرداز این سبک، سیر نزول قرآن را می­توان به 4 مرحله تحولی ـ متناسب با چهار مرحله گفته شده برای رشد جامعه پیروان پیامبر اکرم] در آیه 29 سوره فتح  ـ تقسیم کرد که خداوند متعال با توجه به مخاطبان آن مرحله آموزه ­های خاصی بیان نموده است.

در امر باور به رازقیت الهی، خداوند در مرحله اول تحول، به رازقیت و ربوبیت خود اشاره می کند تا تفکر انسان­ها را تصحیح نماید و خود را رازق تمام موجودات و بی­نیاز از غیر عنوان می­نماید و به انسان­ها اطمینان می­دهد او قادر و روزی­دهنده همه است و کلید آسمان­ها و زمین به­دست او می باشد. سپس به انواع رزق الهی اشاره می­کند که شامل رزق دنیوی و اخروی می­شود. رزق دنیوی شامل همه انسان­های مومن و کافر است. متاع قلیل دنیا فانی و زودگذر است و عطای کم و زیاد آن بر اساس حکمت الهی می باشد. رزق بهتر و جاوید، رزق اخروی است که مختص مومنین است. مومنین که تا این مرحله نزول، ایمان و باور به رازقیت در دلشان جوانه زده است،

در مرحله دوم تحول باور به رازقیت در قلبشان تثبیت می­شود. خداوند با تعابیر مختلف،

با سلام

به اطلاع برسانم که کتاب روش فرهنگ سازی پاکدامنی در قرآن استاد بهجت پور منتشر شد.

ان شاء الله تا یک ماه آینده فایل دیجیتال آن نیز در کتابخوان های همراه طاقچه، نور، پژوهان، و مدرسه قرار می گیرد.

جهت تهیه کتاب در قم با تخفیف 6000 تومان شنبه تا چهارشنبه ساعت 9 تا 12 به موسسه تمهید مراجعه نمایید و یا با تلفن 02532920244 تماس حاصل نمایید.

ارسال به شهرستان ها با پست تیپاکس

ضمنا موسسه تمهید آمادگی دارد که کارگاه مجازی دوره " روش فرهنگ سازی  پاکدامنی در قرآن» را برای حوزه های علمیه ، ارگان ها، ضمن خدمت معلمین، طلاب مبلغ برگزار نماید.

طرحنامه این دوره در ادامه مطلب می باشد.

عنوان دوره: کارگاه آشنایی با کلیات مهندسی فرهنگی اسلامی با تأکید بر مهندسی عفاف و پوشش  ـ سطح سه و چهار

به اطلاع برسانم به زودی کتاب روش فرهنگ سازی پاکدامنی در قرآن از چاپخانه خارج خواهد شد و در اختیار علاقه مندان قرار خواهد گرفت.

در پی پیرامون این کتاب بیشتر بدانیم.

یکی از مهم‏ترین و کلیدی‏ترین مقولات فرهنگی صحنه‏ی مبارزه با استکبار جهانی (که به جدّ مورد توجه جهان غرب قرار گرفته و سردمداران آن بارها باصراحت و کنایه از برنامه‏ریزی برای این مقوله سخن گفته‏اند)، مسأله‏ی اخلاق و عادات و رفتارهای جنسی مردم در ایران و کشورهای اسلامی است. این‎جاست که باید به فکر راه حلی بود تا نسل‎های جدید و به‎خصوص جوانان، توان آراسته شدن به پاک‎دامنی را پیدا کنند، و عموم مردم و افراد متقی بر این مسیر مستقیم، پایداری کنند. متأسفانه روش‎های فرهنگ‏سازی این مقوله و استقامت دادن مردم، از مدل روشنی برخوردار نبوده و همین امر موجب شده است تا تلاش‏های فرهنگی و تربیتی دستگاه‏ها و سازمان‏های مربوط، رویش‏ها و محصول‎های بایسته را نداشته باشند و حتی اعتماد به دستگاه‎های حقوقی و انتظامی به‎تدریج کم‎تأثیر شود و روز به روز از توان بازدارندگی برخوردهای انتظامی و قضایی کاسته شود.

نسخه‎ی درمان دردها و راه برپاکردن عادلانه‎ی اجتماعات انسانی و اسلامی، بازگشت به قرآن است. این نسخه‎ی شفابخش که در زمانی به تیرگی جاهلیت معاصر نزول، توانست چنان تحولات شگرف نورانی ایجاد کند، امروز هم کشتی نجات از فتنه‎های تاریک و دیجور است. روش‎های تحول در نزول تدریجی قرآن قابل کشف و استخراج است و می‎توان از سیر اقدامات قرآن، مدل‎ها و الگوهای ساده‎شده‎ای برای تحولات اجتماعی و اخلاقی جوامع جدید به‎دست‌آورد. اصولا کنار گذاشتن این روش‎ها باعث شد که اجتماعات مسلمانان از پیشرفت و پیشروی باز بمانند و نتوانند جامعه‎هایی مَثَل و نمونه برای دیگران شوند.

✅لینک کانال حریم عفاف (سیر فرهنگ سازی پاکدامنی در قرآن )

🌷کارگاه مجازی : مباحث مطرح شده در رمضان المبارک 1441 به صورت صوتی

🌹ارائه دهنده: حجت الاسلام محمد صافی

🌸بر اساس نظریه استاد بهجت پور در کتاب سیر فرهنگ سازی پاکدامنی در قرآن

🌸🌸31 جلسه 30 تا 45 دقیقه ای

🌺کاری از گروه علمی #تفسیرـتنزیلی موسسه تمهید

🌹علاقه مندان به قرآن، مسئولین فرهنگی، مدیران حوزوی و تبلیغی، حوزه های علوم اسلامی دانشگاه ها، ادارات آموزش و پرورش ، مربیان پرورشی، طلاب، جهت شرکت در دوره های حضوری و مجازی به همراه ارائه گواهی شرکت در دوره، با موسسه تمهید تماس حاصل فرمایند.

موسسه #تمهید
مؤسسه تخصصی در زمینه #تفسیر تنزیلی
ایتا: @mtamhid
ادمین: @mtamhid1
تلفن موسسه: 02532920244

🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹🌿🌹 🔰با ما همراه باشید👇👇

لطفا در ارسال لینک برای علاقه مندان به مباحث تحولی و مهندسی فرهنگی از قرآن و ارسال در گروه های طلاب و معلمین کوتاهی نفرمایید.
اجرتان با قرآن

https://eitaa.com/joinchat/1743650864Ce6d50007d8

🌹 فصل همدلی
🌷سخنرانی های کوتاه استاد بهجت پور در شبکه استانی قم (نور) در ماه مبارک رمضان
🌸موضوع: ارتقای جایگاه زن در سیر نزول قرآن

یازده سخنرانی کوتاه از استاد بهجت پور در کانال ایشان بارگذاری شد.

عزیزان جهت استفاده از این مباحث به لینک زیر بپیوندند.

👇👇👇
https://eitaa.com/bahjatpoor/226

به حمد الله در ماه مبارک رمضان امسال با توجه به تعطیلی جلسات تفسیر، اما این فرصت فراهم شد که در پای درس تفسیر #مفسر #تنزیلی #قرآن کریم حضرت حجت الاسلام عبدالکریم #بهجت_پور در سوره #دخان بنشینیم و این توفیق نصیب کانال موسسه شد که بتواند با بازنشر این جلسات، خدمتی کوچک به ساحت قرآن انجام دهد.
برای آسان شدن دانلود این جلسات به صورت صوتی بر آن شدیم تا لینک جلسات را به صورت یکجا در اختیار علاقه مندان قرار دهیم تا سریعتر بتوانند به دانلود آن مبادرت نمایند.

این جلسات بیست و سه روز به طول انجامید.

لینک دانلود صوت تفسیر سوره دخان استاد عبدالکریم بهحت پور در کانال موسسه فرهنگی تمهید در ایتا
👇👇👇

🌹جلسه اول
https://eitaa.com/mtamhid/641

🌹جلسه دوم
https://eitaa.com/mtamhid/647

🌹جلسه سوم
https://eitaa.com/mtamhid/657

🌹جلسه چهارم
https://eitaa.com/mtamhid/660

🌹جلسه پنجم
https://eitaa.com/mtamhid/663

🌹جلسه ششم

لینک استماع جلسات تفسیر سوره دخان استاد بهجت پور در ماه مبارک رمضان به صورت آفلاین

با گرفتن کنترل و زدن بر روی لینک ها وارد هر جلسه شوید. پس از ورود امکان دانلود صوت نیز در اختیار شما می باشد.

جلسه اول: 

http://www.whc.ir/modules/system/assets/uploads/pub_relation/ramezan99/1.mp4

جلسه دوم:

http://www.whc.ir/modules/system/assets/uploads/pub_relation/ramezan99/2.mp4

جلسه سوم:

http://www.whc.ir/modules/system/assets/uploads/pub_relation/ramezan99/3.mp4

جلسه چهارم:

http://www.whc.ir/modules/system/assets/uploads/pub_relation/ramezan99/4.mp4

جلسه پنجم:

http://www.whc.ir/modules/system/assets/uploads/pub_relation/ramezan99/5.mp4

جلسه ششم:

http://www.whc.ir/modules/system/assets/uploads/pub_relation/ramezan99/6.mp4

جلسه هفتم:

http://www.whc.ir/modules/system/assets/uploads/pub_relation/ramezan99/7.mp4

جلسه هشتم:

http://www.whc.ir/modules/system/assets/uploads/pub_relation/ramezan99/8.mp4

جلسه نهم:

http://www.whc.ir/modules/system/assets/uploads/pub_relation/ramezan99/9.mp4

جلسه دهم:

http://www.whc.ir/modules/system/assets/uploads/pub_relation/ramezan99/10.mp4

1 آیا پیامبر اکرم6 پیش از تضمینی که در سوره‎ی اعلی هشتمین سوره‎ی نازل‎شده، از پروردگار متعال دریافت کرد، بخشی از آیات نازل‎شده را فراموش می‎کرد؟! پاسخ این سؤال منفی است؛ تضمین حفظ در سوره‎ی اعلی به‎معنی رفع دغدغه‎ی آن حضرت درباره‎ی آینده بود. به این معنا که حضرت6 نگران بود که با انبوه شدن آیات قرآن، نتواند آیات نازل‎شده‎ای را که بر مردم می‎خواند، در حافظه نگه دارد. پروردگار متعال بیان می‎دارد، ما تو را خوانای آیات بر مردم می‎کنیم و به همین دلیل، آیات را فراموش نمی‎کنی! زیرا فرق است بین خوانا شدن عادی و اقراء منتسب به خدا؛ در اقراء عادی، امکان فراموشی هست، اما در اقراء ازسوی خدا، فراموشی راه ندارد. در این ترکیب، فعل مضارع «سَنُقْرِءُکَ» در معنی حال و آینده استعمال شده است و کاشف از عمل مستمر خدا در «اقراء» و خوانا ساختن رسول اکرم6 است. بنابراین، معنی آیه این است که ما قدرت «اقراء» را به تو بخشیده‎ایم، درنتیجه تو پس از خواندن آیات بر مردم، آن آیات را فراموش نخواهی کرد. البته از ابن‎عباس به این مضمون نقل شده است که هرگاه جبرئیل بر پیامبر6 وحی نازل می‎کرد ، پیامبر6 از ترس این‎که مبادا مطالب وحی‎شده را فراموش کند، هنوز جبرئیل از آخر ابلاغ وحی فارغ نشده بود، حضرت6 از اول وحی شروع به خواندن می‌کرد؛ و هنگامی که این آیه نازل شد، پیامبر6 دیگر چیزی را فراموش نکرد». به‎فرض درستی این روایت، اگر گزارش نگرانی پیامبر اکرم6 از حافظه‎ی ایشان باشد، قابل قبول است؛ زیرا حضرت6 راز تفاوت «اقراء خدا» و «اقراء عادی» را تشخیص نمی‌دادند، از‎این‎رو نگران بودند. با نزول آیه، این نگرانی از حضرت زدوده شد. اما اگر مفهومش این باشد که آن جناب6 پیش از سوره‎ی اعلی، آیاتی را فراموش می‎کردند، نادرست است و همان گونه که گذشت، مستفاد از آیه، رفع دغدغه‎ی نگه داشتن آیات قرآن در حافظه‎ی ایشان بود؛ آیاتی که ایشان بر مردم خوانده بودند.

شاید در توجیه مطلب منسوب به ابن‎عباس گفته شود: اگر رسول اکرم6 پیش از نزول آیه‎ی بالا چیزی را فراموش می‌کرده، آن چیز، غیر از وحی بوده؛ زیرا برای ایشان هم مانند هر انسان دیگری، امکان داشت که برخی مطالب و اتفاقات روزمره و ... (نه وحی) را فراموش کند و ترسشان هم به‎جهت امکان سرایت فراموشی به وحی‎هایی هم که به ایشان می‌شد، بود؛ اما پس از نزول این آیه، هیچ مطلبی حتی مطالب غیر قرآنی را از یاد نمی‎بردند و اطمینان و آرامش بر فراموش نکردن وحی، حاصل می‎شد.

2. برخی از مفسران دو آیه‎ی دیگر قرآن را شبیه به مضامین سوره‎ی اعلی دانسته‎اند. اول: آیه‎ی شانزدهم و هفدهم سوره‎ مبارکه‎ی قیامت: «لاتُحَرِّکْ بِهِ لِسانَکَ لِتَعْجَلَ بِهِ إِنَّ عَلَیْنا جَمْعَهُ وَ قُرْآنَهُ؛ زبان خود را به قرآن حرکت مده، پیش از آن‎که وحى بر تو تمام شود، بر ما است که آن را جمع‏آورى کنیم و بر تو بخوانیم» و دوم آیه‎ی صد و چهاردهم سوره‎ی مبارکه‎ی طه: «فَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْآنِ مِنْ قَبْلِ أَنْ یُقْضَى‏ إِلَیْکَ وَحْیُهُ وَ قُلْ رَبِّ زِدْنِی عِلْماً؛ براى خواندن قرآن پیش از آن‎که وحى آن بر تو تمام شود، عجله مکن! و بگو پروردگارا، علم مرا افزون کن!»[1] به‎نظر می‎رسد با نزول سوره‎ی اعلی (نزول 8) نگرانی آن حضرت درخصوص فراموشی آیاتی که برای مردم می‎خواند، رفع شد. سوره‎ی قیامت (نزول 31) به شرحی که خواهد آمد، درباره‎ی شدت اشتیاق پیامبر اکرم6 به ارشاد مردم بود. ایشان

نکته ناب تنزیلی در ویراست جدید جلد اول تفسیر همگام با وحی سوره مدثر پیرامون واژه ذکر

این مطلب که قرآن، تذکره و یادآوری‎کننده‎ است، در آیات ابتدای نزول، تصریح و تکرار شده است: سوره‎های قلم 2/ 51: «..لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ..»، قلم 2/ 52: «وَ مَا هُوَ إِلاَّ ذِکْرٌ لِلْعالَمینَ»، مزمل 3/ 19: «إِنَّ هذِهِ تَذْکِرَةٌ فَمَنْ شاءَ اتَّخَذَ إِلى‏ رَبِّهِ سَبیلاً»، مدثر4 / 31: «وَ ما هِیَ إِلاَّ ذِکْرى‏ لِلْبَشَرِ»، مدثر 4/ 49: «فَما لَهُمْ عَنِ التَّذْکِرَةِ مُعْرِضینَ» و مدثر 4/ 54: «کَلاَّ إِنَّهُ تَذْکِرَةٌ». این آیات نشان از این حقیقت دارد که خدای حکیم در آغاز آشنا ساختن مردم با قرآن، بر اعلام هم‎آهنگی تمام قرآن با نیازهای درونی انسان، اصرار دارد و انسان را یاد کرده و خواست‎های فطری و درونی او را تأمین می‎کند. همین حقیقت، بهترین دلیل درستی قرآن و اهمیت این کتاب در سپهر هدایت است، و انسان پی‎جوی حقیقت را از مطالبه‎ی دلیل بر الهی بودن متن و یا یافتن دلائلی برای ابطال سحر و انسانی بودن محتوا و ساختار قرآن، بی‎نیاز می‎کند. ازاین‎رو، نیازی به

25. سورۀ قدر

این سوره به مناسبت کلمات به کار رفته در آیة اول سوره "قدر"، "لیلۀ‌القدر"، و "انا انزلناه فی لیلۀ‌القدر" نامیده شده است.

دربارۀ مکی یا مدنی بودن سوره، میان مفسران اختلاف است. ریشۀ مسئله به ماجرای خوابی که پیامبر9 دربارة بالا رفتن بوزینه­ها (بنی امیه) از منبرش داشته­اند، باز می­گردد؛ اما باید توجه داشت، روایت شأن نزولی که خواب پیامبر اکرم9 را مبنی بر غصب منبر بیان می‌کند، شاهد مدنی بودن سوره نیست؛ زیرا امکان دارد این رؤیای صادق، سال‌ها قبل از هجرت به مدینه اتفاق افتاده باشد، که تعبیرش چندین سال بعد ظاهر شود؛ چنان‌که حضرت یوسف7 چند دهه قبل از رسیدن به مقام وزارت در مصر، خواب برگزیده شدنش و تمام کردن نعمت الهی بر خود و خاندان یعقوب را دید.^[1] صِرف وجود منبر، دلیل بر مدنی بودن خواب پیامبر اسلام9 نیست. آری، برخی روایات، به چُرت حضرت9 بر منبر تصریح دارد، که مؤید مدنی بودن این خواب است؛ لکن نیاز به بررسی سند دارد. به علاوه‌، قراین تطبیقی بودن آن زیاد است؛ چنان‌که در تفسیر نمونه به این مطلب اشاره شده است.^[2]

افزون بر آن‌که در تمام جداولی که نام این سوره آمده جزء سوره‌های مکی شمرده شده است. جداول مسند و ترکیبی، ردیف این سوره را بیست و پنجم، پس از سورة عبس و پیش از سورة شمس دانسته‌اند. جدول کتاب المقدمتان نیز سورۀ نازل‌شدۀ پس از قدر را سورة فجر دانسته است.

سورۀ قدر در ترتیب مصحف رسمی در جزء سی ام قرآن، در ردیف نود و هفتم، بعد از سورة علق و قبل از سورۀ بینه قرارگرفته است و پنج آیه دارد.

مقصود سوره

توجه دادن پیامبر9  به نقش پروردگار عالم از جهان غیب در تعیین و فروفرستادن  مقدرات مهم هستی و انسان، و زمان نزول مقدرات.

محتوای سوره

پروردگار متعال، در آغاز برای نشان دادن عظمت شب قدر اعلام می‌کند، قرآن از جانب وی در شب قدر نازل شد. سپس پیامبر اکرم9 را مخاطب قرار می‌دهد و او را از ارزش و اعتبار این شب و نزول همۀ مقدرات در آن آگاه می‌کند.

ارتباط سوره

پروردگار متعال از آغاز نزول قرآن برنامۀ تغییر و اصلاح جامعۀ عصر نزول را در دستور کار قرار داد؛ پیامبر9 در اردوگاه شرک خیمه زد و به عنوان سخنگوی پروردگار با رویکردی انذاری به آسیب شناسی باورها و رفتار جامعه پرداخت.  بخش مهم، تحول در بینش مردم به تغییری ربط دارد که در نگاه آنها به نقش غیب و مشخصاً پروردگار متعال بر هستی و زندگی دنیوی و جهان ماده  اتفاق می افتد. از سوره علق یعنی اولین سوره نازل شده  این نقش تبیین می شد و به تدریج ابعادی از آن در سوره های مختلف بیان می شد. پس از سورۀ کافرون (مکی18) و اعلان برائت رسمی از معبودان، دین و آیین مشرکان و جدا کردن خود از صف آنان و آغاز رسمی و صریح اصلاحات دینی ، تبیین این نقش‌ها پر رنگ‌تر مطرح شد. در سورۀ فیل (مکی19)

رهبرعزیز انقلاب در نماز جمعه باشکوه این هفته با استفاده از سوره ابراهیم (72 نزول در مکه)، دو صفت را برای مردم ایران بیان نمودند؛ «صبار شکور»

بر آن شدیم تا اشاره‎ای داشته باشیم که قرآن برای تربیت نسل مخاطب نزول و ایجاد صفت شکرگزاری در آن‎ها، پیش از این در سیر نزول، در طرحی حکیمانه مبادرت به تربیت شاکرانه مسلمانان نموده است. پیشنهاد بنده برای این روزها، تمرکز طلاب و ائمه جماعات و اساتید حوزه تبیین شکرگزاری و ناسپاسی است، با بیان تفسیرتحلیلی سوره لقمان (57 نزول در مکه). بدین منظور نکته ناب روش‎شناختی که در تفسیر همگام با وحی جلد ششم، به قلم استاد ارجمندم حجت الاسلام و المسلمین بهجت پور به رشته تحریر درآمده است، برای سرنخ تولید محتوا خدمتتان تقدیم می شود.

شکرگزاری، سرآمد حکمت است. (ر.ک: آیه‎ی 12) و پروردگار حکیم، برای انگیزش مردم به‎سمت شکرگزاری، ابتدا به نعمت‎های منحصر به‎فردی که حس شکرگزاری از خدا را زنده کند، توجه داده، پس ‎از آن، به تجلیل از لقمان پرداخت؛ او که حکمتش وی را به شکرگزاری ترغیب می‎کرد. سپس همین شکر را درقالب نصایح وی به فرزندش، دنبال کرده و روشن کرده سپاس‎گزاری، از خدا یا والدین، چنان اهمیتی داشته که از اولی‎ترین توصیه‎های پدر حکیم به فرزندش بوده است. (ر.ک: آیه‎ی 14) سپس با بیان برخی از نعمت‎های الهی که به‎منظور تسهیل زندگی و تأمین رفاه مردم (ر.ک: آیه‎ی 20) ایجاد شده است و گرفتن اعتراف از مشرکان درباره‎ی نعمت آفرینش آسمان‎ها و زمین، و بیان مالکیت مطلق او بر هستی (آیات 25 و 26) و بیان ناممکن شمردن شمارش نعمت‎ها (آیه‎ی 27) و توضیح نعمت خدا در سامان دادن به حرکت شب و روز و ماه و خورشید (ر. ک: آیه‎ی 29) و نیز یادآوری نعمت حرکت کشتی‎ها در دریاها (ر. ک: آیه‎ی 31) انگیزه‎ی شکرگزاری را تقویت می‎کند و در این ‎بین، از ناسپاسی و منکر شدن برخی از مردم و تبعات منفی ناسپاسی و انکار، پرده بر می‎دارد. (ر.ک: آیات21، 23، 24، 25، 32). خلاصه؛ چشم بشر، آن‎گاه به حقیقت باز می‎شود که آیات الهی را در تکوین و تشریع ببیند، و این اتفاق، هنگامی حادث می‎شود که پیش‎تر چشم انسان به نعمت‎های الهی و بخشندگی او، باز شده باشد.

از دیگر سو، خدای حکیم در سوره‎ی لقمان برای منفور کردن ناسپاسی‎ها، روش ویژه‎ای به‎کار گرفته است: ابتدا

درباره ی #کتاب 🌹سیر تنزیلی #اهداف قرآن در قرآن🌹

از مجموعه کتب تفسیر موضوعی تنزیلی استاد مفسر حضرت حجت الاسلام و المسلمین بهجت پور زیدعزه

مباحث علوم قرآن مجموعه ای پدیدار شناسی درباره‎ی قرآن است. از جمله مباحث این علوم آشنایی با اهداف قرآن است. هنگامی که این مباحث رنگ مطالعات درون قرآنی می گیرند، به واقع بحثی تفسیری در خدمت پدیده شناسی قرآن قرار گرفته و مفسر با استفاده از خود قرآن سعی در شناخت قرآن خواهد داشت. بحث اهداف قران در قرآن از همین نمونه است. تاکنون موضوع اهداف قرآن در قرآن با سبک تفسیر موضوعی به روش مرسوم پژوهش شده است، اما روش تحقیق درکتاب پیش روی شما بر پایه تفسیر تنزیلیِ (به ترتیب نزول) موضوعی گذاشته شده است. به این معنا که مجموعه آیات اهداف قرآن را به ترتیب نزول آن‎ها از قرآن استخراج کرده و پس از تبویب آنها متناسب با چهار دوره نزول قرآن متناسب با دوره‎های پیشرفت دعوت دینی پیامبر اکرم (ص) سعی بر بازشناسی اهداف قرآن و فهم حکمت‎های نهفته در توزیع اهداف قرآن و سامانه بین آن‎ها متناسب با تبیین آن‎ها در سیر نزول تدریجی قرآن دارد.
داده های پژوهش ابتدا بر پایه نقد و نشان دادن نقص دانش تولید شده شکل گرفته بر پایه مطالعات مرسوم موضوعی آغاز می شود؛ سپس آیات گرد آوری شده از سراسر قرآن بر اساس سبک تفسیر تنزیلی و بر پایه قواعد تفسیر موضوعی و قواعد ویژه تفسیر تنزیلی تفسیر می شود. در مرحله بعد هر یک از اهداف 29 گانه قرآن در سیر نزول بررسی و حکمت تنظیم آن‎ها دراین سیر تشریح می‎شود، و در نهایت تلاش شده تا سامانه اهداف و تمییزمیان اهداف کلان، جزیی ، میانی و نهایی قران استخراج گردد.

ان شاء الله این کتاب که مرحله ارزیابی را طی کرده و در دستور کار انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی است به زودی به بازار نشر عرضه خواهد شد. امید که با همت عزیزان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی این روند سرعت گیرد و هرچه زودتر جامعه علمی از محصول فاخر علمی این کتاب بهره مند گردد.

به زودی گزارشی از ماحصل نتیجه این کتاب خدمت علاقه مندان به مباحث تنزیلی ارائه خواهیم کرد.

موسسه فرهنگی تمهید
@MTAMHID